Czym jest złamanie zmęczeniowe kości? - złamania przeciążeniowe
Złamania zmęczeniowe kości, zwane również złamaniami przeciążeniowymi to rodzaje złamania, które występują najczęściej u sportowców i osób wykonujących intensywną pracę fizyczną. Do złamania zmęczeniowego dochodzi na skutek przeciążenia kości, które jest większe niż jej zdolność do regeneracji. W konsekwencji kość ulega mikrourazom, a w wyniku ich nagromadzenia dochodzi do pęknięcia. Złamanie zmęczeniowe występuje najczęściej w kościach kończyn dolnych, takich jak kość udowa, piszczelowa, strzałkowa i kość skokowa. Złamania przeciążeniowe są szczególnie powszechne u biegaczy, tancerzy, skoczków i osób uprawiających sporty wymagające wielokrotnych skoków, bądź szybkich zmian kierunku.
Złamania zmęczeniowe należą do trudnych do zdiagnozowania, ponieważ początkowo ten rodzaj złamania kości nie wykazuje charakterystycznych objawów, jak w przypadku zwykłego złamania, czyli ból i obrzęk w okolicy złamania. Objawy zmęczeniowego złamania często są mylone z przetrenowaniem mięśni lub innymi schorzeniami. Jednakże, jeśli zostaną nierozpoznane oraz nie rozpocznie się procesu leczenia złamań, powikłania zmęczeniowego złamania mogą prowadzić do poważniejszych uszkodzeń kości oraz do przedłużającego się okresu rekonwalescencji.
Diagnoza złamania zmęczeniowego
Postawienie diagnozy dotyczącej złamania zmęczeniowego kości jest czasami trudne ze względu na brak charakterystycznych objawów klinicznych, jakie daje np. zwykłe złamanie kości, a także na zróżnicowane obrazowanie radiologiczne. W przypadku podejrzenia tego typu złamania konieczne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu medycznego oraz badania fizykalnego. Zwraca się uwagę na aktywność fizyczną pacjenta, czas trwania bólu, jego charakter i intensywność. W fizykalnym badaniu objawy złamania przeciążeniowego można wyczuć poprzez bolesność i opuchliznę, które oznaczają miejsca złamania zmęczeniowego oraz ograniczenie ruchomości w obrębie chorego stawu.
Do potwierdzenia diagnozy konieczne jest wykonanie badań obrazowych, takich jak radiografia, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. W radiografii wczesne stadia złamania zmęczeniowego mogą nie być widoczne, a obrazowe cechy charakterystyczne dla tego złamania kości zlokalizowane mogą być dopiero po kilku tygodniach. W przypadku podejrzenia złamania zmęczeniowego w badaniach obrazowych należy zwrócić uwagę na obecność obszarów osteoporozy, zmian zwyrodnieniowych lub deformacji kości, które mogą predysponować do wystąpienia złamania. Złamania zmęczeniowe pojawiają się w różnych miejscach, stąd istotna jest dokładna diagnostyka.
Ostateczną diagnozę złamania zmęczeniowego kości stawia lekarz na podstawie wyników badań obrazowych oraz wyników badań laboratoryjnych, takich jak oznaczenie poziomu enzymów mięśniowych i biomarkerów kości. Dzięki temu istnieje możliwość doboru odpowiedniej metody leczenia złamań.
Przyczyny złamania zmęczeniowego
Złamanie nazywamy złamaniem zmęczeniowym, kiedy jest ono wynikiem niewielkiego często powtarzającego się obciążenia w obrębie kości, które przekracza jej zdolność do samouzdrawiania. Wielu specjalistów traktuje złamanie zmęczeniowe jako jedno z trudniejszych do diagnozy. Złamanie zmęczeniowe zazwyczaj zależy od obciążenia oraz czasu treningu, co jest pośrednią przyczyną złamań przeciążeniowych.
Często występuje u sportowców lub osób zaangażowanych w powtarzające się aktywności fizyczne, które prowadzą do przeciążenia kości, np. bieganie, skakanie, taniec, co wpływa na częstość złamań zmęczeniowych. Ponadto do złamania zmęczeniowego przyczyniają się także inne czynniki.
Najczęstsze przyczyny złamań zmęczeniowych to również:
- niedobór witaminy D i wapnia
- niska gęstość kości
- przewlekła niewydolność nerek
- cukrzyca
- osteoporoza
- zaburzenia hormonalne
- nieprawidłowa biomechanika ciała lub kończyn
- nieodpowiednio dobrane obuwie do aktywności fizycznej.
Objawy złamania zmęczeniowego - dolegliwości w przypadku złamania zmęczeniowego
Złamanie zmęczeniowe kości charakteryzuje się stopniowym pojawianiem się dolegliwości bólowych w miejscu złamania oraz ograniczeniem funkcji kończyny. Głównym objawem złamania w początkowej fazie są jedynie niewielkie dolegliwości bólowe, które nasilają się wraz z upływem czasu. Najczęstszym objawem złamania jest ból odczuwany podczas wykonywania ruchów związanych z obciążeniem kończyny, takich jak chodzenie czy bieganie. Ponadto, w miejscu złamania może występować obrzęk, zaczerwienienie i bolesność uciskowa.
W przypadku złamania kości uda, mogą wystąpić również inne objawy, takie jak:
- poczucie osłabienia i zmęczenia mięśniowego,
- trudności w wykonywaniu czynności codziennych,
- trudności w staniu na jednej nodze,
- niestabilność kończyny,
- zmiana chodu.
Ponadto podejrzenie złamania zmęczeniowego należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem, który przeprowadzi odpowiednie badania diagnostyczne i ustali odpowiednie leczenie, a także w skrajnych przypadkach zleci leczenie operacyjne.
Zapraszamy do fizjoterapeuty
Jeśli stwierdzono złamanie zmęczeniowe lub istnieje jego podejrzenie, warto skonsultować to ze specjalistą.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem tel. 531 924 344 lub osobiście we Wrocławiu przy ul. Jemiołowej 26-28.
Metody zapobiegania zmęczeniowego złamania kości
Zapobieganie przeciążeniowemu złamaniu kości polega przede wszystkim na zmniejszeniu ryzyka powstania takiego urazu poprzez odpowiednią profilaktykę oraz kontrolę nad intensywnością treningów sportowych lub aktywnością fizyczną, a także wyeliminowaniu przyczyny zmęczeniowego złamania. Aby zapobiec złamaniu zmęczeniowemu, można zastosować poniższe metody:
- stopniowe zwiększanie intensywności treningów – zbyt szybkie zwiększenie intensywności treningu, zwłaszcza u osób początkujących, zwiększa ryzyko urazu
- zmiana podłoża – częsta zmiana powierzchni treningowej, na której biegamy lub skaczemy, może pomóc w zmniejszeniu ryzyka
- wykorzystanie odpowiedniego obuwia – buty sportowe powinny być dobrze dopasowane i zapewniać odpowiednie wsparcie dla stopy
- kontrola nad wagą ciała – otyłość zwiększa ryzyko złamań zmęczeniowych kości
- dieta – bogata w wapń, witaminę D i inne składniki odżywcze, może pomóc w zapobieganiu urazom
- odpoczynek – jest równie ważny jak trening, ponieważ pozwala organizmowi na regenerację i zapobiega przetrenowaniu
- regularne badania – osoby zwiększonego ryzyka powinny poddawać się regularnym badaniom, takim jak badanie gęstości kości, aby wcześniej wykryć ewentualne problemy i podjąć odpowiednie kroki.
Zapobieganie złamaniom zmęczeniowym kości jest kluczowe dla zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa w trakcie treningów sportowych lub aktywności fizycznej. Ważne jest, aby wdrożyć odpowiednie środki ostrożności i zawsze słuchać sygnałów wysyłanych przez organizm, takich jak ból czy dyskomfort, aby zapobiec ewentualnym urazom.
Leczenie złamania zmęczeniowego - jak leczyć złamanie zmęczeniowe
Leczenie zmęczeniowego złamania obejmuje zwykle podejście zachowawcze, chociaż w niektórych przypadkach może być wymagane zastosowanie innej metody leczenia złamań takich jak interwencja chirurgiczna.
Złamanie zmęczeniowe leczenie zachowawcze:
- odpoczynek – unikanie obciążania kości przez okres około 6 tygodni, a czasem dłużej, w zależności od zaawansowania złamania
- unieruchomienie kończyny za pomocą gipsu lub ortopedycznej ortezy, często stosuje się także kule, aby zmniejszyć obciążenie
- leczenie farmakologiczne – stosowanie leków przeciwbólowych lub leków przeciwzapalnych w celu zmniejszenia bólu i zapobiegania stanom zapalnym wokół złamanej kości
- zmiana aktywności fizycznej – zmiana lub modyfikacja aktywności, która może prowadzić do przeciążenia kości
- fizjoterapia – ćwiczenia mające na celu przywrócenie siły mięśni i ruchomości kości, w momencie kiedy możliwe jest już obciążanie kończyny oraz wyeliminuje się czynnik ryzyka złamań.
W niektórych przypadkach, szczególnie w przypadku poważnych złamań, może być wymagana interwencja chirurgiczna. W takich przypadkach lekarz może wykonać osteotomię, aby zmienić kształt kości i zmniejszyć obciążenie w miejscu złamania. Może również zastosować wszczepy kostne lub inne procedury chirurgiczne, aby pomóc w regeneracji kości.
W każdym przypadku powstania złamania zmęczeniowego dobierane leczenie powinno być indywidualne oraz dostosowane do potrzeb pacjenta, a także do zaawansowania i lokalizacji złamania. Pacjenci powinni skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania odpowiedniego leczenia.
Fizjoterapia w przypadku wystąpienia złamania zmęczeniowego
Fizjoterapia w rehabilitacji złamań stanowi ważny element leczenia złamania zmęczeniowego, ponieważ pozwala na zwiększenie zakresu ruchu, poprawę siły mięśniowej oraz redukcję bólu. Zastosowanie odpowiednich ćwiczeń fizjoterapeutycznych pozwala na szybszą regenerację tkanki kostnej, co przyspiesza powrót do pełnej sprawności.
Fizjoterapia w przypadku złamania zmęczeniowego powinna być prowadzona przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę, który dobierze odpowiednie ćwiczenia i ich intensywność w zależności od stopnia urazu i indywidualnych potrzeb pacjenta.
W początkowej fazie rehabilitacja złamań skupia się na odbudowie masy mięśniowej, ponieważ w wyniku urazu często dochodzi do ich osłabienia. Ćwiczenia wykonywane są na tle izometrycznym, czyli polegają na napięciu mięśni bez ruchu stawu. Następnie wprowadzane są ćwiczenia izotoniczne, czyli z ruchem stawu, które mają na celu zwiększenie siły mięśniowej.
Kolejnym etapem fizjoterapii jest zwiększanie zakresu ruchu w stawie. W tym celu stosuje się ćwiczenia aktywne i pasywne, które polegają na powolnym i kontrolowanym wykonywaniu ruchów w stawie. Ćwiczenia te powinny być wykonywane pod okiem fizjoterapeuty, który będzie kontrolował ich intensywność i ewentualnie je modyfikował.
Rehabilitację złamania zmęczeniowego kończy trening funkcjonalny, czyli ćwiczenia mające na celu przygotowanie pacjenta do powrotu do codziennych czynności i aktywności sportowej. Na tym etapie ważne są ćwiczenia równowagi, koordynacji oraz propriocepcji, czyli zdolności do odbierania informacji o położeniu i ruchu stawu.
Fizjoterapia po złamaniu zmęczeniowym powinna być prowadzona przez okres kilku tygodni lub nawet kilku miesięcy, w zależności od stopnia urazu i indywidualnych potrzeb pacjenta. Powodzenie fizjoterapii w przypadku złamań zmęczeniowych uzależnione jest od regularnego wykonywania ćwiczeń fizjoterapeutycznych. Pozwalają one na szybszą regenerację tkanki kostnej, a tym samym powrót do sprawności.
Zapraszamy do fizjoterapeuty
Jeśli podejrzewasz u siebie złamanie zmęczeniowe lub odczuwasz niepokojące dolegliwości bólowe, warto skonsultować się ze specjalistą.
Zapraszamy na konsultację z fizjoterapeutą dostępnym pod numerem tel. 531 924 344 lub osobiście we Wrocławiu przy ul. Jemiołowej 26-28.
