Triada sportsmenek to trzy wzajemnie oddziałujące na siebie zaburzenia : niska dostępność energii, przechodząca w zaburzenia hormonalne i w konsekwencji obniżenie gęstości mineralnej kości.

Od niedoborów energetycznych wszystko się zaczyna. Jeśli podaż energii wynosi mniej niż 30kcal/kg masy zaburzone zostają funkcje hormonalne organizmu. Niska dostępność energii ma wpływ na pogorszenie stanu i rozwoju tkanki kostnej poprzez zahamowanie cyklu miesiączkowego, zaburzenie wydzielania estrogenów oraz bezpośrednio na supresję hormonów, które wspierają tworzenie kości.

Z czego może wynikać niska dostępność energii?

  • Z zaburzeń odżywiania występujących u 25-31% sportsmenek uprawiających sporty, w  których wymagana jest szczupła sylwetka.
  • Niewiedzy dotyczącej zaspokajania potrzeb energetycznych organizmu pomimo normalnego odżywiania, sportsmenki nie są świadome swoich niedoborów.
  • Utraty apetytu przy intensywnym wysiłku fizycznym. Deficyt energetyczny hamuje głód poprzez zahamowanie syntezy greliny oraz indukcję wydzielania polipeptydu Y.

Problemy żywieniowe zaczynają się od pozornie bezpiecznego stosowania diety redukcyjnej, następnie rozwijają się w kierunku zachowań anorektycznych, bulimicznych lub niespecyficznych zaburzeń odżywiania EDNOS (ang. eating disorder not otherwise specified).

W sporcie wyodrębniono pojęcie anorexia athletica (AA)charakteryzuje się redukcją masy ciała w celu poprawienia wydolności fizycznej. Osiąga się to poprzez dobrowolne lub zalecone przez trenera restrykcje żywieniowe i/lub zwiększone obciążenia treningowe. Masa ciała zawodniczek cierpiących na AA waha się w sezonie, a objawy często cofają się po zaprzestaniu uprawiania sportu.

Niska dostępność energii rozpoczyna kaskadę zmian hormonalnych, na podstawie których powstają kolejne zaburzenia. Przykładem jest zahamowanie produkcji gonadotropiny i zakłócenie wydzielania hormonów odpowiedzialnych za cykl menstruacyjny :luteinizującego i folikulotropowego – prowadzi to do obniżenia poziomu estrogenów. Świruje leptyna odpowiedzialna za uczucie głodu i grelina.

W przypadku długotrwałych, znacznych niedoborów podwyższony jest poziom peptydu YY i kortyzolu oraz zaniżony poziom androgenów co przyczynia się do obniżenia gęstości kości.

Nie można zapominać o niedoborach składników pokarmowych, które mają bardzo szerokie konsekwencje zdrowotne. Tutaj za mało miligramów, tam mikrogramów i jesteśmy coraz bliżej klęski. Atletki najczęściej (wg badań) zmniejszają podaż białka, węglowodanów i tłuszczu jednocześnie zwiększając spożycie błonnika. Deficyt makroelementów, aminokwasów egzogennych i kwasów tłuszczowych wpływa na obniżenie zdolności organizmu do budowy kości, utrzymania optymalnej masy mięśniowej, regeneracji tkanek i gojenia ran.